قرآنیان

وبگاه تحلیلی

قرآنیان

وبگاه تحلیلی

قرآنیان

«الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ؛ آنان که براى دستیابى به حقیقت، به سخن گوش مى‌سپارند و بهترینِ آن را پیروى مى‌کنند. اینانند که خدا آنان را راه نموده است و اینانند خردمندان.» (زمر، 18)

دلالت قرآن در کلام چهار علامه

پنجشنبه, ۱۳ آذر ۱۳۹۳، ۰۳:۲۱ ق.ظ
علمای اعلام

چهار علامۀ بزرگوار در مورد قطعیت دلالت قرآن، بیاناتی داشته‌اند که در ادامه آمده است.

  • علامۀ مجاهد، محمد صادقی تهرانی گفته است: «قرآن هرگز ظنی الدلالة نیست بلکه قطعی الدلالة است. فقط در معنای حروف مقطعه و نیز در عمومات و اطلاقات ضابطی ساکت بوده و بیان آن به معصومان واگذار شده است. بر مبنای آیاتی که قرآن، خود را «بیانٌ للناس»، «هدیً للناس»، «نور»، «نوراً مبیناً»، «برهان»، «بصائر»، «بلسانٍ عربیٍ مبین»، «بلاغٌ للناس» و... دانسته است و نیز سخن امام صادق در مصباح الشریعة که «ان کتاب الله علی اربعة اشیاء، علی العبارة و الاشارة و اللطائف و الحقائق، فالعبارة للعوام و الاشارة للخواص و اللطائف للاولیاء و الحقائق للانبیاء»، هرگز عبارات قرآنی نیازمند غیرقرآن برای تبیین نیست. گرچه حقایق قرآنی در انحصار معصومان است اما عبارات، اشارات و لطائف قرآنی برای سایر مکلفان با درجاتشان، با تدبر و دقت و کنار گذاشتن پیش‌فرض‌های غیر مطلق، قابل دسترسی است. ضمناً موضوع متشابهات تنها منحصر در ذات، صفات و افعال خدای متعال است که معنای آن هم با ارجاع به آیات محکمات روشن می‌شود.»1
  • علامۀ فاضل، عبدالله جوادی آملی گفته است: «قرآن هم در اصل صدور و هم از لحاظ جهت صدور قطعى است. اما از نظر دلالت، گرچه آیات قرآن همانند روایات به نظر می‌رسند، لیکن چون از احتمال دس و تحریف از یک سو و احتمال سهو و نسیان و خطا در فهم و عصیان در ابلاغ و املاء از سوى دیگر مصون است و از طرفى عهده‌دار تبیین خطوط کلى دین است، نه فروع جزئى آن؛ از این رو پس از ارجاع متشابهات به محکمات و حمل مطلق‌ها بر مقیدها و عموم‌ها بر خصوص‌ها و بازگرداندن ظواهر به نصوص یا اظهرها و جمع‌بندى آیات و مطالب، امرى یقینى یا به مثابه یقینى است. بنابراین، قرآن کریم پایگاه قطعى یا اطمینان‌بخش دین است و زمام دین باید به امرى قطعى سپرده شود، نه ظنى.»2
  • علامۀ عارف، حسن مصطفوی گفته است: «عنوان ظنی الدلالة بودن در آیات قرآن مجید کاملاً منتفی است بلکه از این جهت، قاطعیت آن از حدیث بیشتر است.»3
  • علامۀ حکیم، سیدمحمدجواد موسوی غروی گفته است: «قرآن، قطعی الدلالة است و این مطلب در کتاب «حجیت ظن فقیه» تفصیلاً توضیح داده شده است.»4

2. تفسیر تسنیم، ج1، فصل سوم، پاسخ شبهۀ یکم.

3. مصطفوی، حسن. روش علمی در ترجمه و تفسیر، ص 10. تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
3. دفتر علامه غروی.

منبع: وبگاه قرآنیان