مراجع دینی قرآنیان
اصولاً چه در زمینۀ احکام و چه در زمینۀ اخلاق، از احدی به جز معصوم نباید پیروی بی‌چون‌وچرا کرد چون غیرمعصوم هرچند عادل باشد حداقل‌اش این است که امکان خطا دارد حتی اگر یک عارف کامل باشد. اما در مورد اینکه معصوم چیست و کیست باید گفت تنها معصومی که فعلاً ما در دست داریم کتاب‌الله است ولاغیر. البته یک قرآن ناطق نیز در عصر ما موجود است که از دیدگان ما مخفی است و آن امام مهدی است. هرچند امام مهدی و اصلاً تمام چهارده معصوم نیز چیزی خارج از معارف قرآن نمی‌گویند منتها یک قرآن در قالب کتاب داریم که در دسترس همگان است و چهارده قرآن در قالب انسان داریم که چهارده معصوم محمدی هستند. خلاصه، پیروی مطلق از هرکسی جز معصوم، غلط است.
اما مسئله این است که ما چقدر با قرآن مجید و سنت قطعیۀ معصومین آشنایی داریم؟ آیا اصلاً تا به حال یکبار قرآن و سنت را بررسی کرده‌ایم؟ آیا نباید از آن پاکانی که عمری در راه کسب علم قرآن و سنت گذاشته‌اند استفاده کنیم؟ مشخص است که باید استفاده کنیم و این استفاده اگر در حوزۀ احکام باشد استفاده از مرجع فقهی (مرجع تقلید مصطلح) می‌شود و اگر در حوزۀ اخلاق باشد می‌شود استفاده از مرجع اخلاقی (استاد اخلاق مصطلح) که همۀ این‌ها برای اهل‌اش لازم هستند.
مرجع تقلید
نکتۀ مهم اینکه مرجع تقلید منهای قرآن غلط است، مرجعی که برای تک‌تک احکام رساله‌اش از قرآن یا سنت دلیل متقاعدکننده نیاورد مرجع تقلید درستی نیست چون براساس آیات 28 سورۀ نجم و 36 سورۀ اسراء، پیروی از گمان در احکام دینی حرام است و سخن بدون دلیل از قرآن و سنت قطعیه هم تنها گمان‌آور است. آری، اسلام دین کور شو، کر شو و خر شو نیست!
با این‌حال متأسفانه در بین این‌همه مرجع تقلید فقط رسالۀ توضیح المسائل نوین آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی است که برای تک‌تک احکام رساله‌اش اولاً از قرآن کریم و ثانیاً از سنت قطعیه دلایل متقاعدکننده آورده است و بقیۀ مراجع تقلید در عمل، حجیت قرآن را بسیار کوچک شمرده‌اند! چراکه بعضی آیات را به خصوص آیات‌الاحکام که مورد استفادۀ فقه است ظنی الدلالة می‌دانند و حتی حجیت‌شان را پایین‌تر از روایاتِ بعضاً جعلی درنظر گرفته‌اند در حالی که همانطور که در اینجا و اینجا بحث شده است، قرآن هرگز ظنی الدلالة نیست و حجیت‌اش نیز هرگز پایین‌تر از روایات نیست.
ضمناً برای مسائل فقهی جدید که نیاز به مرجع تقلید در قید حیات پیدا می‌کند، آیت‌الله سیدکمال حیدری مرجع تقلید مناسبی است زیرا مبنایش قرآن است که درباره‌اش در اینجا و اینجا صحبت کرده است.
بنابراین برای مشاهدۀ رسالۀ توضیح المسائل آیت‌الله صادقی تهرانی اینجا را کلیک کنید و برای استفاده از بیانات فقهی آیت‌الله سیدکمال حیدری اینجا را کلیک کنید.
استاد اخلاق
در بحث اخلاق باید دانست که در اخلاق از درونیات آدمی سخن می‌رود و به خوب و بد افکار و اعمال پرداخته می‌شود. اخلاق اسلامی درست آن است که برمبنای فقه اسلامی (با مبنای قرآنی) پیش برود نه آنکه از مسیر منحرف شود. استاد اخلاق نیز، هم باید به دل بنشیند و هم باید شیعۀ قرآنی باشد و هرگز نباید فراموش کرد که او هم ممکن است خطا کند لذا برای خودمان بخواهیم با دلیل از قرآن و سنت قطعیۀ معصومین راهنمایی و دستگیری‌مان کند. بر این اساس در کتاب‌های اخلاق، آثار اخلاقی علامه حسن مصطفوی از بهترین منابع است که می‌توانید از اینجا تهیه کنید.
منبع: وبگاه قرآنیان