سنت قطعیه در کلام آیتالله العظمی صادقی تهرانی

«اندیشه درست و راه درست در تفسیر قرآن و دقت و بررسی کامل در آیات مقدسات آن، اینگونه است که کلیۀ آیاتی که پیرامون یک موضوع سخن میگوید یکجا مورد نظر و کاوش قرار گیرد و از هریک به منظور فهم دیگری استمداد جوییم که امام علی (علیه السلام) میفرمایند: «ان القرآن یفسر بعضه بعضا و ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه علی بعض». آیات قرآن مانند حروف تکوین (مواد نخستین خلقت) است که پیوست صحیح هر یک به دیگری امواجی از علم و ادب در اقیانوس امواج افکار بشری پدید میآورد. لذا برحسب دستوری که از شخص پیامبر بزرگوار (صلی الله علیه و آله) متواتر است، تمامی احادیث و روایاتی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان معصومشان (علیهم السلام) به ما رسیده ناگزیر میبایست با قرآن سنجیده شود و نتیجه این سنجش یکی از چهار حالت زیر است:
1. مخالفت با نص قرآن
2. مخالفت با ظاهر قرآن
3. موافقت با نص یا ظاهر قرآن
4. شاهد و نمونۀ موافق یا مخالف حدیث در قرآن دیده نشود
رد و تکذیب حدیث در صورت نخست مسلم و بلاتردید و برحسب فرمودۀ پیغمبر نازنین (صلی الله علیه و آله) اینگونه احادیث مجعول و مزخرف و غیرقابل قبول است.
در صورت دوم منوط به این است که ظهور آیه قرآنی، ظهور پایدار باشد که هر اندازه کاوش بیشتری کنیم این چهره ظاهر هویداتر گردد یا خللی در آن پدید نیاید. زیرا چه بسا گمان میرود فلان آیه در فلان مطلب ظاهر است ولی بر اثر کاوش در معنی آیه و کوشش و جستجو در آیات دیگر در همان زمینه، آنچه ظاهر مینمود خلاف ظاهر یا با معنی دیگر برابری نماید. بنابراین ظهور کامل و قابل اعتماد در آیات قرآنی بستگی به این دو گونه بررسی و کنجکاوی دارد تا اگر حدیثی خلاف ظاهر آیه مورد بحث دیده شود بتوان آن را به عنوان مخالفت با ظاهر قرآن، بیاعتبار دانست یا برای آن توجیهی درنظر گرفت.
در صورت سوم حدیث مقبول و برای راهنمایی در تفسیر آیه پذیرفته میشود.
ولی در صورت چهارم بایستی به تفاصیلی که در فن رجال و حدیث آوردهاند به سند حدیث توجه نمود و در صورت عدم وثوق به این که از معصوم صادر شده در مورد آن توقف میکنیم و چنانچه از مطالب تعبدی باشد جز در صورت قطع و یقین اعتنایی به آن نمیکنیم.»1
1. صادقی تهرانی، محمد. ستارگان از دیدگاه قرآن، صص 14-15. قم: شکرانه، 1391.
منبع: پایگاه قرآنیان